CHÀO MỪNG

Chào mừng bạn đến với blog Học Văn của học sinh trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn Bình Định - Mọi thông tin liên hệ, đóng góp bài vở, xin gửi về vankhoa11@gmail.com hoặc liên hệ trực tiếp với lớp trưởng Chuyên Văn khoá 11 Đỗ Lê Bảo Duyên - LPHT Trần Thái Diễm Chi

Thứ Năm, 18 tháng 3, 2010

Bài luyện tập của Hải Nguyên

( Bình giảng đọan thơ thứ 2 của bài “Tràng Giang” )
“Lơ thơ cồn cỏ gió đìu hiu
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều
Nắng xuống trời lên sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.”
Từ dòng sông, sóng gợn, con thuyền xuôi mái và cành củi khô bập bềnh trôi dạt trên sông…ở khổ 1, Huy Cận nói đến cành tràng giang một buổi chiều mênh mông, vắng vẻ. Giọng thơ nhẹnh, man mác buồn. Không gian nghệ thuật được mở rộng về đôi bờ và bầu trời. Những cồn cát thưa thớt nhấp nhô “lơ thơ” như nối tiếp nhau dài mãi ra. Gió chiều nhè nhẹ thổi đìu hiu, gợi buồn khôn xiết. Hai chữ “đìu hiu” gợi trong lòng người một dòng thơ cổ:
“Non Kỳ quạnh quẽ trăng treo
Bến Phì gió thổi đìu hiu mấy gò”
(Chinh phụ ngâm)
Làng xóm đôi bờ sông trong buổi chiều tàn cũng rất vắng lặng. Một phút âm thanh nhỏ bé lao xao trong khoảnh khắc tan chợ, vãn chợ ở đâu đây, ở từ một ngôi làng xa vẳng đến. Lấy động để tả cái tĩnh,câu thơ “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều” đã làm nổi bật cái vắng vẻ, cái hoang vắng của đôi bờ tràng giang. Các nhà thơ mới coi trọng tình nhạc trong thơ, vận dụng nghệ thuật phối âm, hòa thanh rất thần tình, tạo nên những vần thơ giàu âm điệu, nhạc điệu, đọc lên nghe rất thích. Haicâu thơ đầu đọan có điệp âm “lơ thơ” và “đìu hiu”, có vần chân “hiu - chiều”. Câu thơ của Huy Cận làm ta nhớ đến hai câ thơ của Xuân Diệu:
“Con đường nhỏ nhỏ gió xiêu xiêu
Lả là cành hoang nắng trở chiều”
(Thơ duyên)
Đọc đoạn thơ, ta như nhập hồn mình vào với vũ trụ mênh mông ra những khoảng sâu thăm thẳm trên bầu trời. Vẻ đẹp của bầu trời thu quê hương ta đã trở thành vẻ đẹp của thơ ca dân tộc: “trời thu xanh ngắt mấy tầng cao” (Thu vịnh), “xanh biếc trời cao, bạc đất bằng” (Xuân Diệu). Thi sĩ Huy Cận lại nhận diện bầu trời không phải là “cao” mà là “sâu”, “sâu chót vót”:
“nắng xuống trời lên sâu chót vót”
Bầu trời và lòng sông gợn sóng là không gian hai chiều, rộng và cao, sâu. Trời cao thăm thẳm, rộng mênh mông in xuống, soi xuống lòng sông. Người ta thường nói “cao chót vót” và “sâu thăm thẳm” nhưng Huy Cận lại cảm nhận là “sâu chót vót” vừa để làm nổi bật lên hai vế: “nắng xuống” – “trời lên”, vừa gây ấn tượng về cái bao la, mênh mông đến rợn ngợp của không gian vũ trụ. Dòng sông như dài thêm ra, bầu trời như rộng thêm ra, bến đò như “cô liêu” hơn, xa vắng, quạnh hiu hơn. Lời đề từ bài thơ nhà thơ đã viết: “bâng khuâng trời rộng, nhớ mây dài” và cảm hứng ấy được lấy lại ở câu thơ cuối của bài thơ. Mở ra một trường liên tưởng đầy ám ảnh về vũ trụ vô hạn, vô cùng còn kiếp người thì nhỏ bé, hữu hạn:
“Sông dài, trời rộng, bến cô liêu”
Cảnh sắc của tràng giang được nói đến trong đọan thơ đẹp mà buồn. Đồng thời những hình ảnh cũng thể hiện được cái bé nhỏ của con người lạc lõng giữa không gian bao la của vũ trụ.